Volgend jaar gaan we met een aantal jongeren en begeleiders naar Zambia. Wij vertrekken daarheen om een bijdrage te leveren aan een aantal Kerk in Actie projecten die te maken hebben met HIV/Aids in Zambia. Het leek ons leuk als iedereen een beetje kan volgen waar we mee bezig zijn, wat we aan het plannen zijn en wat we gaan doen in en voor Zambia. Daarom starten we deze blog.
Deze eerste Zambia-update gaat over het gesprek dat we met Marike Blok hadden. Marike en haar man Thijs zijn uitgezonden door Kerk in Actie en geven les aan de theologische universiteit van Lusaka. Zij zullen meedenken over onze reis en het programma in Zambia. In de dienst heeft Marike ons als gemeente verteld over het werk dat zij en haar man doen. De rol van de kerk is in Zambia veel maatschappelijker dan in Nederland: de voorgangers raffelen daar niet alleen een preekje af (😉), maar zijn daarnaast ook een soort maatschappelijk werker. Hier is in de opleiding dan ook veel aandacht voor.
Met de jongeren hebben we na de dienst nog met Marike gezeten en toen hebben we haar het hemd van het lijf gevraagd. Van vragen over de slaapsituatie en de gesteldheid van het sanitair tot serieuzere vragen over de kijk op homoseksualiteit in Zambia en wat wij nu eigenlijk kunnen betekenen voor de mensen daar. We zijn gerustgesteld dat we niet op de grond hoeven slapen en we toch echt wel een matje tot onze beschikking zullen hebben. Het toilet is toch minstens een gat in de grond met een muur er omheen. De spinnen zijn ook maar 5x zo groot als hier in Nederland en de malariamuggen houden we wel op afstand met een klamboe. We leerden dat homoseksualiteit een taboeonderwerp is. In intieme setting is het misschien mogelijk dat er over gepraat wordt, maar zeker niet in het openbaar en alleen in algemene(re) bewoordingen. HIV en Aids zijn onderwerpen waar lang een taboe op heeft gerust, maar dit taboe is gelukkig aan het slijten. Dit komt omdat het een wijdverspreid maatschappelijk probleem is, waar bijna iedereen mee geconfronteerd wordt. Marike attendeerde ons op de door de kerk georganiseerde “circles of hope”. Dit zijn praat- en ondersteuningsgroepen voor mensen die direct te maken hebben gekregen met HIV/Aids. Mogelijk kunnen wij straks in Zambia met zo’n circle in gesprek.
Wij krijgen soms het verwijt dat wij als rijke westerlingen aapjes gaan kijken. Wat kunnen wij eigenlijk betekenen voor deze mensen? Marike gaf aan dat het geven van oprechte aandacht en waardering enorm belangrijk is. Dat geldt zowel voor mensen die lijden aan HIV/Aids als de mensen die hulp of ondersteuning verlenen. Oprechte en serieuze aandacht neemt dan al snel het culturele verschil weg. Onze bijdrage is ook groot in het bekend maken en onder de aandacht houden van deze problematiek: we worden ambassadeurs voor deze mensen en deze projecten. Waarom we niet daarheen gaan om iets te maken of bouwen? Wij kunnen bijvoorbeeld wel een heel mooi kerkgebouw neerzetten, maar de ervaring leert dat mensen zich geen eigenaar voelen omdat ze er zelf niet aan hebben bijgedragen. Zo gaf Marike het voorbeeld van een mooie kerk die door westerlingen is gebouwd. Deze kerk is in gebruik genomen door een gemeente, maar op het moment dat er een lamp kapot gaat voelt niemand zich verantwoordelijk om dit te repareren. Dat komen die rijke westerlingen toch wel doen? Bovendien weten de mensen daar over het algemeen best wel goed hoe er gebouwd moet worden voor de omstandigheden daar. Wij hoeven met onze westerse wijsheden en ons gebrek aan ervaring niet de illusie te hebben dat wij een constructieve bijdrage kunnen leveren.
Nee, dan liever in gesprek en van elkaar leren en elkaar met oprechte aandacht benaderen!
U kunt de Zambia updates ook allemaal nalezen op www.maatjesvooraidswezen.nl